Edison ve ilk akkor ampulün patenti

Edison'un ampulü elektrikle aydınlanmayı nasıl mümkün kıldı?

İlk akkor ampulü kim, ne zaman icat etti?

Her ne kadar Thomas Alva Edison'a mal edilse de ilk akkor ampulün geliştirilmesi için bir çok mucit çok uzun zamanlar harcamıştı.

1835 yılında James Bowman Lindsay elektrikle aydınlatma yapılabileceğini gösterdi. Her ne kadar çalışmaları iyi belgelendirilmiş olmasa da bazı kaynaklarda Lindsay akkor lambanın mucidi olarak belirtiliyor.

1838 yılında Jobard adındaki bir Belçikalı, vakum ortamında karbon filaman kullanarak bir akkor ampul icat etmişti.

Edison'un akkor ampulünden önceki akkor ampuller, kullanım ömürlerinin kısa olması nedeniyle ticarileştirilememişti. Edison'un önceki çalışmalarından biri için 1879 yılında yapılan bir deneyde, akkor ampul 13,5 saat yanmıştı.

Joseph Swan

1850'de Joseph Swan içerisindeki hava boşaltılmış olan bir hazne içerisinde karbonize kağıt filamanlarını kullanarak bir akkor ampul yapmak üzerine çalışmalara başladı. Swan 1860'ta çalışan bir cihaz yapmayı başardı. Ancak, yeterli vakumun sağlanamaması ve uygun bir güç kaynağının yokluğu sebebiyle bu akkor ampulün ömrü çok kısaydı.

1875'te Swan daha iyi bir vakum ve karbonize iplikler kullanarak problemi tekrar ele aldı. Bu kez neredeyse beyaz ışıyan bir ampul meydana gelmişti ancak Swan'ın kullandığı filamanın iç direnci çok düşüktü ve bu sebeple ağır bakır kablolara ihtiyaç duyuyordu.
Swan 1879'da akkor elektrik ampulü problemini vakumlu bir hazne kullanarak çözdü. Swan, 3 Şubat 1879'da 700'den fazla kişiye çalışan bir ampul gösterimi yaptı.

Edison'un ilk uzun ömürlü akkor ampulü

Edison kendi tasarımını geliştirmeye devam etti ve 1879 yılında elektrikle çalışan bir akkor ampul için bir patent başvurusu yaptı. Bu patent başvurusunda farklı uygulamaları mevcut olsa da Edison ve ekibi, karbonize olmuş bambudan yapılan filamanın 1200 saatten dan fazla ışık verebileceğini bulmuştu. Böylelikle elektrikle uzun süre aydınlanmak artık mümkün olmuştu. US223898 numaralı bu patent başvurusuna ait tam metni ve şekilleri buradan görebilirsiniz.

Asal gazların etkisi

Ampulün içerisi vakumlanmak yerine bir asal gazla doldurulduğunda akkor ampulün daha parlak ışık verdiğini bulan Sándor Just ve Franjo Hanaman, HU34541 sayılı Macar patent tescilini aldılar. Böylelikle modern olarak kullandığımız tungsten filamanlı akkor lambalar ortaya çıkmış oldu.

İlk ampuller nasıl görünüyordu?

Çok farklı mucitler çok farklı geliştirmeler yaptıkları için tek bir "ilk ampul" görünümü bulmak imkansız. Ancak, Edison'un 1870'lerde geliştirdiği akkor ampullerden bazıları şöyle görünüyordu: